GETEST: FANTIC XEF450 RALLY

In Noppennieuws 5 die nu in de winkel ligt staat een uitgebreide test te lezen van de rallymotor van het Italiaanse Fantic Motor, die voor hun cross- en enduromotoren nauw samenwerken met Yamaha en de blauwe crossmotoren als basis gebruiken. Op basis van die gedegen YZ-motocrossmodellen van Yamaha heeft Fantic inmiddels een compleet nieuwe lijn motocross- en enduromotoren. En omdat Yamaha zelf ook de rally’s steeds meer links liet liggen, construeerde Fantic de XEF450 Rally op basis van motorblok en frame van de YZ450F-crosser. Rond deze basis begon Fantics R&D-afdeling enkele jaren geleden dit ambitieuze project. Een stoere beslissing trouwens, want kort daarvoor had Yamaha juist zelf de handdoek in de ring gegooid: na talloze succesvolle jaren wilde het met hun 450 maar niet lukken in de Dakar, waarna ze er in 2022 een streep onder hebben gezet.
Achter de schermen begon Fantic toen aan een compleet nieuwe rallymotor te werken, compleet met navigatietoren, stroomlijn en vooral grote benzinetanks met dertig liter inhoud. Van meet af aan werden ervaren rallyrijders als Franco Picco – een levende legende in de Dakar-wereld – betrokken bij de ontwikkeling. In 2022 verscheen Fantic dus voor het eerst ‘low-profile’ met zijn XEF450 Rally aan de start van de Dakar-rally. De toen al 66-jarige Picco, die in 1988 en 1989 tweede werd in de monsterrally, startte met het prototype om de ontwikkeling te helpen.
In 2023 en 2024 nam Fantic opnieuw deel aan de Dakar, onder meer met Tommaso Montanari en Jeremy Miroir in het kistklassement, en dit jaar finishte Sandra Gomez als enige vrouw op een 43e plaats op haar Fantic. In 2023 werd de productie-XEF450 Rally officieel gepresenteerd als een consumentenmodel, aanvankelijk wel in een gelimiteerde oplage, maar inmiddels is de rallymotor van Fantic gewoon via dealers te verkrijgen. Daarbij wordt hij in twee uitvoeringen verkocht: als deze € 19.749,- kostende XEF450 Rally en ook nog als XEF450 Rally Factory, een premiumversie die is bedoeld voor echte rallydeelname. Deze wedstrijdversie heeft onder meer aangepaste KYB-vering met nog langere grotere veerwegen, een volledig titanium Arrow-uitlaatsysteem en een aangepaste ECU.
Wij reden een weekje met de standaard 450 Rally, zij het wel zonder restricties in de vorm van een dB-killer en een katalysator. In de open versie dus, zodat de machine weer een dikke 50 pk leverde. Wel zoekt het uitlaatgeluid met de open demper de grenzen van het toelaatbare op, want de machine klinkt (helaas) als een crossmotor. Bovendien is het in het zadel niet uitsluitend het uitlaatgeluid dat indruk maakt; het typische Yamaha-inlaatgeluid overheerst zelfs, met het luchtfilter dat hoog en droog pal achter het balhoofd is geplaatst. Daaronder gaapt dan een grote trechter die de lucht direct de cilinderkop in voert. Gelukkig is de versnellingsbak – uiteraard – aangepast aan het langebaanwerk, net als de eindoverbrenging. Hoewel de Fantic slechts vijf versnellingen heeft (je verwacht bij een rallymotor toch een zesde als een soort overdrive), zijn de overbrengingen wel goed gekozen. De eerste versnellingen voldoen zelfs prima bij recreatief offroad-rijden door de bossen, terwijl hij in vijf toch echt grote stappen zet en moeiteloos 150 km/u aantikt. Juist omdat het zo gemakkelijk gaat, is het goed dat er ook over de remmen is nagedacht. De fijne Nissin-remklauwen worden geholpen door uit de kluiten gewassen remschijven: in het voorwiel zit zelfs een 300-millimeter-schijf, achter een van 245 millimeter om de zaak in toom te houden.
Op de crossbaan verloochent de machine zelfs in deze rallytrim zijn afkomst niet: de YZ450F-genen zorgen ervoor dat hij bovenmodaal vooruit weet te komen op een crosscircuit en dan voor zo’n dikke machine zelfs opmerkelijk wendbaar blijkt. Hij is op het circuit ook erg goed te plaatsen: je kunt hem echt laten rijden waar jij wilt en bent geen passagier in de buddyseat. De Kayaba-vering is van een hoog niveau en staat zelfs fikse sprongen toe met dit droog 140 kilo wegende apparaat. Samen met de fijne Michelin-banden (voor een enduroband, achter een heuse Desert) zorgt de vering voor veel grip en fijn sturen.
Door de aangepaste achtervork blijkt hard rechtuit rijden gelukkig ook geen probleem qua stabiliteit, al denken we wel dat voor het echte zanderige woestijnwerk een stuurdemper erg nuttig kan zijn. Fantic levert deze trouwens als accessoire in een apart rally-pakket, samen met onder meer sterkere wielen. Daarnaast biedt het merk nog een motorpakket aan met onder meer een forse oliekoeler, die dan onder de koplamp komt te zitten.
Onder Nederlandse omstandigheden voldoet deze machine echter prima en koppelt hij wendbaarheid dus aan goede stabiliteit. Hij voelt ook duidelijk compacter en handelbaarder aan dan een KTM Rally Replica en rijdt ook wat lichter en sportiever. Zoals gezegd kun je er zelfs prima mee terecht op een crossbaan, maar ook een offroadritje hoef je niet uit de weg te gaan met deze machine. Al moet je dan wel even wennen aan de vaste navigatietoren, die het zicht vlak voor je voorwiel een beetje verstoort. Omdat de toren ook vast op het frame zit en niet meedraait met het stuur vraagt dat gewoon gewenning.
In die toren (met een heel gemakkelijk, zonder gereedschap afneembare stroomlijnruit) zit naast het kleine enduro-dashboardje ook een heus 7-inch-tablet als rallyscreen. Die zit vergrendeld met een slotje, zodat grijpgrage vingers hem niet zomaar in een onbewaakt moment van je motor kunnen klikken. Een aansluiting op de boordspanning zorgt voor voldoende energie om de tablet continu te kunnen gebruiken voor het navigeren. Daarvoor zijn diverse (Android-)apps beschikbaar, van het eenvoudig volgen van een Google Maps-routebeschrijving of het narijden van een track op de kaart tot een heus digitaal roadbook, zoals tegenwoordig ook in rally’s als de Dakar wordt gebruikt. Het scherm kun je echt helemaal naar eigen believen inrichten met talloze (wel veelal betaalde) apps en kaarten; het is echt speelgoed voor whizzkids. Eenmaal onderweg is het touchscreen-scherm trouwens gewoon te bedienen met de knoppen links en rechts op het stuur. Bovendien zorgt de integratie met de Fantic ervoor dat je ook diverse wetenswaardigheden van de motor kunt aflezen op het grote scherm. Voor wie dit heel fraaie stukje speelgoed even in geld wil uitdrukken: voor een vergelijkbaar rallyscherm met deze bediening en een afsluitbare montagebeugel ben je alleen al rond de 1.000 euro kwijt…
Naast de navigatietoren maken vooral de benzinetanks deze Fantic tot een echte langebaanmotor. De machine is uitgerust met drie tanks: een centrale tank van bijna acht liter (zoals we in feite ook kennen van de Fantic XEF450-enduro) en daarnaast zitten er aan weerzijden van het blok twee tanks van elf liter tegen het frame geschroefd. De totale benzinevoorraad bedraagt dus dertig liter. Afhankelijk van het gebruik (en dus het verbruik) is dat goed voor minimaal 350 kilometer rijplezier. De beide zijtanks kunnen apart worden gevuld (er zitten bovenop dus drie tankdoppen naast elkaar), maar zijn onderlangs het motorblok wel gekoppeld. Samen hebben ze ook één eigen benzinepomp. Zodra deze zijtanks leeg raken kun je met een knop op het stuur de tweede benzinepomp van de centrale tank activeren: dan heb je dus nog bijna acht liter de tijd om een plekje te zoeken om te gaan bunkeren. Beide separate tankgedeeltes hebben overigens elk een waarschuwingslampje voor als de bodem in zicht dreigt te komen, dus je moet het wel heel bont maken om zonder peut te komen staan. De eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat wij in deze test niet de behoefte hadden de XEF450 Rally helemaal nokvol te gooien voor onze testritten: met in alle tanks een litertje of vijf heb je al een actieradius waar een normale enduromotor jaloers op is, zonder dat de machine meteen topzwaar aanvoelt, aangezien de beide zijtanks erg ver naar onderen doorlopen en de eerste vijf liters dus vooral naast het blok zitten.
Mede daardoor blijft de Fantic een opmerkelijk lekkere en actieve rijmachine en geen bruut paard waarvoor je zelf minimaal twee meter lang en 120 kilo zwaar moet zijn om hem te mennen. Hij staat qua rijden veel dichter bij een enduromotor dan een KTM Rally, maar ook als een Kove 450. Dat maakt deze Fantic gemakkelijker te besturen en daardoor is hij ook breder inzetbaar in ons eigen land, waar je aan een dikke rallymotor over het algemeen niet zoveel hebt.
Bovendien is de prijs van de XEF450 Rally gewoon goed: voor nog geen twintig mille krijg je een keurig geconstrueerde machine met vrijwel alle zaken die een langeafstandsrijder begeert. Met bovendien een bewezen goede Yamaha-basis en een top-afwerking, waarmee de Fantic zich echt onderscheidt van veel andere merken. Qua kwaliteitsgevoel zit hij veel meer op het niveau van een KTM Rally Replica (of de nieuwe Honda CRF450RX Rally), maar daarvoor moet je wel ongeveer twee keer zo diep in je buidel tasten…